14 Aralık 2012 Cuma

WILLIAM SHAKESPEARE VE HAYATI



WİLLİAM SHAKESPEARE VE HAYATI
   
           Dünya üzerinde William Shakespeare ile ilgili çok az bir bilgiye sahibiz. Bunun yanı sıra birçok söylenti var hayatı ile ilgili. Bildiklerimiz kilise, mahkeme ve tapu kayıtları gibi resmi belgelerle çağdaşlarının onun kişiliği ve eserleri hakkında yazdıklarına dayanır. Shakespeare 26 Nisan 1564’te Stratford-Upon-Avon’da doğmuş 23 Nisan 1616’da tine Stratford-Upon-Avon’da ölmüş, İngiliz bir Rönesans şairi ve Tiyatro oyun yazarıdır. Bu 52 yıllık yaşantısında insanların değişmez özelliklerini, dili çok iyi kullanarak anlattığı için yaşadığı çağdan bu yana her ülkede oyunları sıkça sahnelenmiştir. Öyle ki yazdığı eserler de kelimelerin ağızdan çıkarkenki oluşturdukları ses düzeylerine göre oyunlarını yazmıştır, bu şekilde çok daha etkin bir başarı sağlamıştır.

 Babası ticaretle uğraşan bir iş adamıydı. Okuduğu okul tam belli olmamakla birlikte Stratfort daki orta okul da öğrenim gördüğü söyleniyor. 18 yaşında kendisinden 8 yaş büyük 26 yaşında olan Anna Hathawey ile evlenir; bu evlilikten önce bir kızı sonra bir oğlu daha sonra ikiz kız çocukları olur.  Okul yaşamından sonra 1952’ye kadar hiçbir bilgiye sahip değiliz.

Bir tiyatro topluluğunda yazar ve oyuncu olarak çalıştığı biliniyor, bu sırada yılda ortalamam 2 oyun yazıyor ve oyunlarında küçük rollerde oynuyor. 1954’te Chamberlain topluluğunun önde gelen bir oyuncusu olarak biliniyor. O yıl oyunları yayımlanıyor. Yazdığı oyunlar halk tarafından beğeniliyor çünkü dönemin bütün özelliklerini çok iyi bir biçimde yansıtıyor, bu durumda kazancıda git gide artıyor.

 Kraliçe 1. Elizabeth dönemimin sonlarında varlıklı bir hayat sürdüğü, kendi oyun topluluğu için 1599 da Londra da yaptırılan Globe tiyatrosunun hisselerinin bir bölümünü almasından biliniyor. Londra  da birkaç yıl daha kalıyor sonra Stratfort’a dönerek burada yaşama başlıyor ve büyük olasılıkla son oyunlarını burada yazıyor.
  
William Shakespeare’in güçlü bir komedi dili vardır ve trajedileri insanın tüylerini diken diken eder. İzleyicilerin Shakespeare de sevdiği şey onun karakterlerinin kitap karakterleri gibi değil aksine yaşamda olan kişiler olmasıdır. Hamlet en ünlü karakteridir, çünkü gerçek yaşamda olduğu gibi hiçbir zaman tam olarak anlaşılmayan her çağda yoruma açık olmasıdır.
      
       William Shakespeare, 23 Nisan 1616’da Stratfort’ta, Ben Jonson ile birlikte katıldığı bir şölenin ardından hayata gözlerini kapar. Eserlerinin birçoğu Türkçe’ye çevrilerek, Türkiyede de sergilenmiştir. Bazı oyunlarının beyaz perde de sinema filmleri de çekilmiştir.





BAZI OYUNLARI

Bir Yaz Gecesi Rüyası

Bir büyü ve yanlışlıklar komedisidir. Atina yakınlarındaki bir koruda yollarını şaşıran dört sevgili, Periler Kralı Oberon ile kavgacı hizmetkârı Puck'ın büyüsüne kapılırlar. Kentten bir grup işçi de, gözden uzak bir yerde oyunlarını prova etmek için koruya gelir. Onlar da perilere katılırlar ve ortaya bir sürü karışıklık ve komik durum çıkar. Sonunda her şey düzelirse de, en komik sahne işçilerin Dük Theseus'un düğün şöleninde oyunlarını oynadıkları sahnedir.

On ikinci Gece

Yine bir yanlışlıklar komedisidir. Kadın kahraman Viola ve onun ıkız kardesının gemisi yabancı bir ülkenin açıklarında batar. Erkek kılığına giren ve "Cesario" adını alan Viola, ülkenin yöneticisi Dük Orsinonun hizmetine girer. Bu arada kaybolan erkek kardes de yardım sever denızcıyle kardesını aramaktadır. Erkek kılığındayken Dük'e aşık olur. Orsino'nun aşık olduğu zengin Kontes Olivia da "Cesario"ya tutulunca durum karışır.

Romeo ve Juliet

Romeo ve Juliet birbirine kan davası olan iki ailenin çocuklarıdır. Asla kabul edilemeyecek bir şey yapmışlar ve birbirlerine aşık olmuşlardır. Bu oyun Shakespeare'in yazdığı en büyük trajedilerden biridir ve sonunda Juliet istemediği başka bir adamdan kurtulabilmek için etkisi bir süre sonra geçen bir zehir içer. Romeo ise Juliet uyanmadan önce onu görüp ölü sandığından o da gerçek zehiri içer ve ölür. Bundan bir süre sonra uyanan Juliet ise Romeo'nun öldüğünü görünce dayanamaz ve Romeo'nun hançerini kendisine saplar.

Kral Lear

Shakespeare'in iyi evlat-kötü evlat olaylarını 2 ayrı hikâyede işlediği oyunudur.

Macbeth 

Macbeth, William Shakespeare'in en kısası olmasının yanında en önemli trajedilerinden biridir. Tüm dünyadaki hem profesyonel hem de amatör tiyatrolar tarafından sıkça sahneye konulur.
Oyunun, bir kısmı Raphael Holinshed'in ve İskoç filozof Hector Boece'nin İskoç Kralı Mac Bethad (Macbeth) hakkında yazdıklarına dayanır. Macbeth'in hikâyesi, genellikle güç düşkünlüğü ve arkadaşlara ihanet konularında örnek bir hikâye olarak gösterilir.
Macbeth, çizgi romana uyarlanmış eserlerdendir.

Hamlet

Hamlet'te, babası öldükten sonra annesiyle evlenen amcasının babasını öldürdüğünü öğrenen Danimarka Prensi Hamlet derin bir acıya kapılarak öç almaya karar verirse de, bunu bir türlü gerçekleştiremez.
Shakespeare trajedilerinin en ateşlisi, ama belki de en önemlisidir. Hamlet'in oyun boyunca tek arzusu babasının öcünü almaktır. Sürekli planlar yapar fakat kendi iç çekişmesinden dolayı buna bir türlü ulaşamaz. Bu plan uğruna eline geçen fırsatları da değerlendiremez. Hamlet'in babasının katili olan Kral Claudius onu öldürmek istediğini anlar ve o da Hamlet'i ülkeden İngiltere'ye göndermeye karar verir. Öcünü almak için tekrar dönen Hamlet'e karşı, kendini tehlikede hisseden Claudius, Laertesle bir olup Hamlet'i öldürmeye karar verir.Oyunun sonunda Hamlet; Claudius, Gertrude ve Laertes ölür...

Antonius ve Kleopatra

Tutkulu bir aşkı ve tarihsel olayları veren bu tragedyanın tarihi mi aşkı mı birinci plana aldığı hep tartışılır. Mısır'la özdeşleşen Kleopatra'nın Antonius tutkusu, Roma imparatorluğu içindeki karışıklıklar, Antonius'un Kleopatra'dan hem uzaklaşmak istemesi (belki de bunun için Sezar'ın kız kardeşiyle evlenmesi) hem de her seferinde ona koşması, iki yetişkin insanın birbirlerini vazgeçilmez kılıp aşkı acılarıyla, saplantılarıyla yaşamaları. Antonius ve Kleopatra aşkın başyapıtlarındandır..

Othello

Othello Venedik'te yaşayan Mağripli zeki bir askerdir. Mağripli, Desdemona adında, olağanüstü bir güzelliğe sahip olan bir kadınla evlenir. Oyun, Othello'nun Kıbrıs'a, Osmanlı ile yapılacak olan şavaşta görev almaya gitmesiyle şekillenmeye başlar. Othello'nun, emir eri olan Iago adındaki hırslı ve mevki düşkünü asker tarafından kandırılmasıyla karısı Desdemona'yı boğarak öldürmesi ve ardından Iago'nun tüm sinsi planlarının ortaya çıkmasıyla sonuçlanır.

Titus Andronicus

Romalı komutan Titus ve ona düşman olan kraliçe arasında geçen trajediyi anlatır. Kraliçenin yaptığı kötülüklere karşı Titus'un sabrı ve intikam aşkı etkileyicidir...

III. Richard

Bunlardan ilki, rakiplerine ve düşmanlarına acımasız davranan kötü ruhlu ve kambur Kral III. Richard'ı anlatan III. Richard`dır. Kurbanları arasında Londra Kulesi'nde öldürülen iki genç prens de vardır. Yaşamını yitirdiği Bosworth Field çarpışmasından bir gece önce prenslerin ve öteki kurbanlarının hayaletleri uykusunda Richard'a görünür.

II. Richard, IV. Henry Bölüm 1, IV. Henry Bölüm 2 ve V. Henry

Tarihsel oyunlarından bazıları bir dizi oluşturur: II. Richard'ın Trajedisi, IV. Henry, Bölüm 1, IV. Henry, Bölüm 2 ile V. Henry bir dörtlü dizidir. II. Richard'ın Trajedisiinde bir güçsüz kral tahtından vazgeçerek tacını IV. Henry adını alan Hennry Bolingbroke'a bırakır. IV. Henry, Bölüm 1 ve IV. Henry, Bölüm 2 yeni kralın yönetimi sırasında sorunlar ve ayaklanmalar baş gösterir; bu sırada kralın öz oğlu Prens Hal avare ve savurgan bir yaşam sürer. Ama babasının ölümüyle tahta geçerek V. Henry adını alan Prenses Halin döneminde düzen yeniden kurulur. VI. Henry'nin orduları Fransa'da büyük zafer kazanır. Henry'nin Fransız prensesiyle evlenmesi her iki ülkeye de barış getirir. başkası çok üzülürken o hep sevinçlidir.

Julius Caesar

Shakespeare'in, konularını Eski Yunan ve Roma tarihinden alan oyunlarından en ünlüsü ise Julius Caesar`dır. Bu oyunda dürüst ve erdemli bir kişiliği olan Brutus, Jül Sezar'ın kendisini Roma imparatoru ilan etmesini önlemek amacıyla, arkadaşlarıyla birlik olup çok sevdiği Jül Sezar'ı özgürlük adına öldürür. Ama bunun cumhuriyetin yok olmasını önleyememesi üzerine de kendi canına kıyar.

Kış Masalı

Bu oyunlardan biri olan Kış Masalı'nda, Leontes adlı bir kral hiçbir neden yokken karısı Hermione'yi kıskanır, karısıyla tüm ilişkisini keser ve bebek yaşındaki Perdita adlı kızının yabani hayvanlara yem olsun diye ıssız bir yere bırakılmasını emreder. Perditayı bir çoban kurtarır ve büyütür. Sonunda kız, babasına geri döner. Kralın uzun yıllar boyunca pişmanlıkla andığı ve öldü diye yas tuttuğu Hermione de geri döner, böylece sonunda geçmişin hataları bağışlanır.

KAYNAKÇA

·         İnternet
·         Vikipedia
                                                                                                           
                                                                                                                        
                                                                               Hüseyin KAYAR 








Hiç yorum yok:

Yorum Gönder